HOE EEN MISLUKT AVONTUUR LEIDDE TOT EEN GESLAAGDE BAIL-OUT (1707)
Afb: de landengte van Darien, Panama
In de koloniale geschiedenis van de Amerika’s wordt eigenlijk altijd de Schotse kolonisatie als onderdeel gezien van het Britse overzeese imperium. Toch hebben de Schotten altijd een eigen-aardige belangstelling gehad voor de nieuwe wereld. Niet alleen Nova Scotia was een Schotse kolonie, beruchter is de poging van Schotland om een eigen kolonie aan het ‘Spaanse vasteland’ te vestigen, namelijk aan de golf van Darien in het huidige Panama.
Deze kolonisatiepoging door de Schotse African and Indian Company van 1695 is berucht geworden door het gebrek aan organisatie. Alles ging mis wat er mis kon gaan. De Schotten kwamen massaal om door tropische ziekten als malaria, en hadden te kampen met Spaanse en inheemse vijandigheden. Een belangrijker reden voor het mislukken van dit plan was echter het gebrek aan steun van de Schotse Koning William II (de Engelse Koning-Stadhouder Willem III), die geen direct conflict wilde aangaan met de Spaanse Kroon op het vasteland van Amerika.
De Schotse kolonie, gedoopt ‘New Caledonia’, werd al binnen vijf jaar, in 1700, verlaten en de enorme investeringen in het project waren teloor gegaan. De Schotse staatskas – het land was formeel nog steeds een souverein land- was geruineerd na het mislukte project waarin veel Schotse edellieden zwaar in hadden geinvesteerd. Het financiele fiasco van New Caledonia was een belangrijke oorzaak van het geringe verzet van de failliete Schotse adel tegen het opgaan van het land in het Verenigd Koninkrijk in 1707 via de Act of Union. Artikel XV van de Act of Union regelde de overname van de schulden van de Schotse African and Indian Company; er was – om maar een moderne term te gebruiken – sprake van een echte ’bail-out’:
”…it is agreed, That, in the first place, out of the foresaid Sum, what Consideration shall be found necessary to be had for any Losses which private Persons may sustain, by reducing the Coin of Scotland, to the Standard and Value of the Coin of England, may be made good. In the next place, that the capital Stock, or Fund of the African and Indian Company of Scotland, advanced together with the Interest for the said capital Stock, after the Rate of 5 per Cent. per Annum, from the respective Times of the Payment thereof, shall be paid; upon Payment of which capital Stock and Interest, it is agreed, The said Company be dissolved and cease; and also, that, from the Time of passing the Act of Parliament in England, for raising the said Sum of three hundred ninety-eight Thousand, eighty-five Pounds ten Shillings, the said Company shall neither trade, nor grant Licence to trade, providing, That if the said Stock and Interest shall not be paid in twelve Months after the Commencement of the Union, that then the said Company may from thence forward trade, or give Licence to trade, until the said whole capital Stock and Interest shall be paid. ”
Overigens ging het Schotland na de ‘bail-out’ in het geheel niet slecht, integendeel. Glasgow werd in de 18e eeuw een machtig industrieel en maritiem centrum met sterke banden overzee; de Schotse industriele revolutie zorgde voor nieuw elan, en bracht een gehele nieuwe school aan economische theoretici voort waaronder de beroemde (en vaak verkeerd geinterpreteerde) Adam Smith. De Schotten speelden vaanf de 18e eeuw een belangrijke rol in het Britse leger, van India tot Zuid-Afrika en het beroemde ’8th army’ in Noord-Afrika tijdens de Tweede Wereldoorlog. De vereniging van Schotland en Engeland was in veel opzichten een win-win situatie. Zo leidde een bail-out uiteindelijk tot het grootste imperium dat de wereld ooit heeft gekend. De prijs was de Schotse onafhankelijkheid. Pas in 1999 kwam na bijna 200 jaar het Schotse Parlement weer bijeen.
Zie o.a. http://www.guardian.co.uk/uk/2007/sep/11/britishidentity.past
