Afb: Montreux vanaf het water
Hoewel het nog lang geen komkommertijd is, en die er waarschijnlijk komende zomer ook niet zal komen, heeft Palamedes nogal wat stof laten liggen de laatste maanden. Het bezoek van Koningin Beatrix aan Sultan Kaboes van Oman wakkerde een sluimerend vlammetje aan, en dan heb ik het niet over brandende olieleidingen of opstanden die worden onderdrukt in Bahrein waar slechts Al Jazeera nog in is geinteresseerd.
Het dynastieke dictatorschap in het Midden-Oosten lijkt langzamerhand het onderspit te delven. Democratie wordt als wenselijk toekomstbeeld genoemd waarbij al snel wordt gekeken naar Europa waar de democratie stevig verankerd is. Daarbij wordt weleens vergeten dat Nederland net als in veel andere Europese landen tot 1848 ook een monarchale dicatuur was.
Onlangs las Palamedes eindelijk het boek ‘Voor de troon wordt men niet ongestraft geboren‘, dit boek over de drie Koningen Willem (1813-1890) dat in de ogen van onze oud-premier Balkenende een ‘onfair’ beeld gaf van onze eerste familie. U weet wel, diezelfde premier die nooit zelfs maar een beleefdheidsbezoekje aan de familie Van Gogh heeft gebracht na de moord op Theo van Gogh. Ieder volk krijgt de leiders die het verdient.
De Oranjes zijn van huis uit echte anti-democraten. Het genoemde boek beschrijft op vlotte manier de soms deze en andere vreemde trekjes van deze eerste familie van Nederland, zoals een sappige scene waarbij de rabiate anti-democratische Koning Willem III op een balkon in Montreux zijn kamerjas opengooide om zijn koninklijke geslachtsdelen te tonen aan passagiers van langsvarende boten. Maar dat was volgens sommigen niet het grootste euvel van de man. Op pagina 71 van het boek staat:
‘In de loop van Willem III’s regeerperiode draaide het roddelcircuit op volle toeren. Het opmerkelijkste gerucht was dat de koning zijn eigen vader zou hebben vermoord. Het was algemeen bekend dat vader en zoon op slechte voet stonden. Tegen het einde van Willems regeerperiode, in 1887, stelde de socialist Sicco Roorda van Eysinga dit gerucht op schrift.’
Voor een goed begrip: in die dagen waren socialisten nog echt vijandig gezind jegens het Koninkshuis. Het waren de dagen van voor Troelstra. Maar wie was nu eigenlijk deze Roorda van Eysinga? Op het internet lees ik dat hij de auteur was van ‘Vloekzang en Koning Gorilla‘, en ‘Uit het leven van Koning Gorilla’, schotschriften gericht tegen Willem III; Roorda van Eysinga heeft overigens ook in Nederlands-Indie in dezelfde tijd als Eduard Douwes Dekker pamfletten geschreven tegen de slechte behandeling van de Javanen door het Nederlands gezag, met de nodige kwalijke consequenties voor zijn eigen carriere (*).
Roorda van Eysinga overleed in 1887, kort nadat hij Koning Willem III had beschuldigd van vadermoord. Roorda van Eysinga was duidelijk geen Oranjefan, en dat is misschien een reden om aan te nemen dat hij een persoonlijke vete had met de monarch. Maar toch, waarom stierf Roorda van Eysinga in 1887, zo kort na zijn laatste pamflet waarin hij zijn beschuldiging uitte?
Toevalligerwijs dat ik rond dezelfde tijd ook – als fan van de verhalen van Arthur Conan Doyle – de verhalen van Sherlock Holmes aan het herlezen was. In de verhalen van Sherlock Holmes wordt regelmatig kort verwezen naar andere zaken die Holmes heeft opgelost elders (dit heeft geleid tot een hele cultus rond de ‘Untold Stories’ van Sherlock Holmes). In het verhaal ‘A Study in Scarlet’ uit 1888 vermeldt Holmes aan Watson dat hij in de afgelopen maanden een ‘delicate mission for the reigning family of Holland‘ heeft ondernomen. Holmes voegt daaraan toe dat de zaak zo delicaat is dat hij er verder niets over kan mededelen, zelfs niet aan Watson. Gezien de chronologie moet deze zaak zich rond 1887 hebben afgespeeld.
Zou de kwestie rondom het boek ‘Uit het leven van Koning Gorilla‘ een rol hebben gespeeld? Dacht Conan Doyle aan een samenzwering tegen Roorda Van Eysinga of misschien zelfs een moord die moest worden verdoezeld? Beschikte Roorda over belastende bewijzen over een moord door Willem III op zijn vader , Willem II, zaken die het licht niet konden verdragen? Een Koning beschuldigen van vadermoord is niet zomaar iets en logischerwijs inspiratie voor Conan Doyle om dit te vermelden in de verhalen van Sherlock Holmes. Holmes is uiteraard fictie, maar de beschuldigingen van Roorda van Eysgina aan het adres van de Koning waren echt! Het is en blijft speculatie wat er mogelijk gebeurd is. De feiten: Roorda van Eysinga overleed op oktober 1887, op 62-jarige leeftijd, als een gedesillusioneerde socialistische intellectueel. Hij stierf in Montreux, dezelfde plaats waar de Gorillakoning zijn priapistische voorstelling had gegeven.
Onfair beeld? Van wie eigenlijk? Wie moeten we geloven: de entourage van Willem III of van Roorda van Eysgina? Conan Doyle zou er misschien meer over hebben kunnen vertellen, maar aan hem kunnen we het niet meer vragen; wel is een constante lijn te ontwaren in de starre houding van de Nederlandse politiek-bestuurlijke elite jegens lastige schrijvers en denkers (Theo van Gogh, Multatuli, Ayaan Hirsi Ali, Wilders enz.). Want openlijke kritiek op de bestaande bestuurlijke orde van Oranje enerzijds en moderne regenten anderzijds kan aanzwellen tot rebellie. Voorlopig kunnen de Oranjes opgelucht ademhalen: hier geen stoelendans, geen rebellie maar debat, debat, debat over alles en nog wat tot het bittere einde en als iedereen zijn zegje heeft gedaan blijft alles bij het oude. Ieder in zijn bijna onzichtbare hokje.
Ondanks de anti-democratische houding van Willem III is Nederland een democratie gebleven, gewoon omdat de liberalen een sterke positie hadden. Toch waart de geest van de Gorillakoning nog rond. In alle windstilte voor de storm treffen Beatrix en de tweede vrouw van Sultan Kaboes elkaar binnenkort weer in Londen en in Monaco voor de aanstaande Koninklijke huwelijken: een leuk moment om weer eens onder gelijken bij te praten.En het bedrijf van oud-lakei Balkenende gaat goed kijken waar het geld van de koningshuizen in Oman en Den Haag nu het beste geparkeerd kan worden, alles via een ingewikkeld bouwwerkje van nepvennootschappen ….in de Kanaaleilanden, het Caribisch gebied en….wellicht Qatar? Een echte Sherlock Holmes die hier achteraan gaat! Wie schrijft het verhaal?
‘
(*) bron: www.iisg.nl
