Het Griekse landschap ziet nog steeds koolzwart van de bosbranden in 2007. De honderden miljoenen euro’s die door Europese noodfondsen werden toegekend om het land er bovenop te helpen, zijn in rook opgegaan. Er is niet eens een kadaster waar percelen geregistreerd staan dus de slachtoffers raken verstrikt in onduidelijke procedures, corruptie en willekeur zodra zij hun verzoeken tot schadecompensatie indienen. Niemand die weet wat er met het geld is gebeurd. Griekenland ligt nu weer onder een ander vuur: dat van de Europese Unie, dit vanwege het jarenlang vervalsen van cijfers over de staat van de economie van het land. Zie http://www.nrc.nl/economie/article2428068.ece/Eurolanden_pakken_Griekenland_keihard_aan. Dit nieuw staaltje Griekse onvermogen komt niet echt als een verrassing, maar meer als een laatste druppel die de emmer doet overlopen. Griekenland heeft zich namelijk vanaf de toetreding tot de Europese Unie in 1981 gedragen als het stoutste jongetje van de klas, zonder enige straf te krijgen.
Schandalen stapelen zich op
Keer op keer is Griekenland in de afgelopen jaren beboet vanwege te late implementatie van Europese richtlijnen en het op onjuiste wijze aanwenden van Europees subsidiegeld. Die boetes zijn echter nooit geind, waardoor nu honderden miljoenen aan boets nog openliggen. De dubieuze debiteur bleef intussen vrolijk geld uitgeven. Schandaal na schandaal stapelde zich op in de Griekse pers, zowel onder de liberalen als de socialisten, maar in Brussel bleef het stil. Terwijl de toestand in het land wel degelijk onrustbarend is. Griekse politici zijn het meest corrupt van de hele Unie, en veel bedrijven betalen niet eens belasting. Geen wonder dat de Europese subsidiepotjes zo populair waren in Athene. Pas toen vorig jaar beelden verschenen van Griekse relschoppers in de straten van de hoofdstad, begonnen de politici in Brussel zich af te vragen of alles wel koek en ei was daar in het zuidoosten . Tot dan toe hadden de Brusselse technocraten zich vooral geboden over de kwestie of de beroemde Feta-kaas als Grieks product beschermd moest worden, net als de Italiaanse Parma-ham.
Onterecht in Eurozone
Griekenland werd in 2000 moeiteloos toegelaten tot de Eurozone. Het land werd geroemd om de efficiente wijze waarop in enkele jaren tijd het overheidstekort was teruggedrongen van 10% tot slechts 1,8%. Nu is gebleken dat de Griekse rekenmeesters op grote schaal hebben zitten liegen, rijst dan automatisch de vraag of Griekenland op onterechte wijze tot de Eurozone is toegelaten. De Griekse overheid is op een haar na bankroet en er zijn nu weer vele mijlarden euros nodig van netto-betalers als Nederland om het land weer bovenop te helpen. Vreemd genoeg wordt de vraag niet echt gesteld of Griekenland nog wel recht heeft op bijstand. Wellicht komt dat omdat Europese politici van de oude stempel een klassieke opleiding hebben gevolgd, dat zij bij de Grieken andere maatstaven hanteren dan bij andere landen. Toen landen als Litouwen en Slowakije immers wilden toetreden stelden de Europese politici strenge eisen, en werden deze landen uiteindelijk toch niet toegelaten. Griekenland ontspringt echter altijd de dans. Net als bij de charmante maar onbetrouwbare Zorba uit Zorba de Griek, geloven de Europeanen de Griekse aanstekelijke praatjes keer op keer. Nog altijd symbolisch voor de relatie tussen de Grieken en het westen is het gesprek tussen de twee mannen op het strand van Kreta in die beroemde film. Zorba weet Nikos (‘boss’) keer op keer te paaien voor zijn plannetjes, waar niets van terecht komt. Zorba blijkt een schurk en een oplichter te zijn en ’boss’ keert daarom uiteindelijk, berooid en gedesillusioneerd terug naar zijn geboorteland; maar niet zonder pijn in het hart. Zie: http://www.youtube.com/watch?v=690_48tCzfE
Transparency Global
Recent – nog net voor het Griekse cijferschandaal – verscheen al het jaarlijkse rapport van het bekende instituut Transparency Global, waarin Griekenland bedroevend slecht scoorde op de schaal van corruptie. Het land is zelfs veel corrupter dan landen als Chili, Uruguay en Costa Rica. Dit geeft te denken. Vooral omdat Griekenland al sedert 1981 lid is van de Europese Unie. Zie: http://peterbruns.unblog.fr/2009/11/28/greece-bulgaria-and-romania-more-corrupt-than-several-latin-american-countries/
Verslaafd aan EU geld
De vraag is dan ook, wat er nu concreet zal gebeuren. Een met cijfers goochelende overheid kan niet ongestraft worden gelaten. De Grieken lijken verslaafd te zijn aan Europees geld. Er heeft zich een metamorfose voorgedaan van de gastvrije en vrijheidslievende vissers van vroeger tot de zwaarlijvige zonnebrillendragende schreeuwlelijken die in een SUV de weg onveilig maken van tegenwoordig. Terug naar vroeger kan niet meer, maar het heden kan ook niet langer zo. De rellen in de hoofstad Athene tonen aan dat er kennelijk veel onvrede onder bepaalde elementen van de bevolking leeft. Welke oplossing dan ook wordt gevonden, het zal moeten beginnen met het nemen van verantwoordelijkheid voor de wantoestanden. Niet enkel in politieke zin, maar ook in juridische opzicht. In de Verenigde Staten zitten de directeuren van Enron al jaren in de gevangenis voor creatief boekhouden. Zelfs in Nederland, waar gewoonlijk liegende en bedriegende bestuurders niet worden aangepakt, heeft in ieder geval Ahold-topman Cees van der Hoeven nog een bescheiden boete van 30.000,- euro opgelegd gekregen voor valse jaarrekeningen. Maar de Griekse politici dansen vrolijk door.
Het is te hopen dat de EU-landen niet zomaar de Grieken gaan helpen zonder die wantoestanden nu eens echt aan te pakken. Juridische consequenties mogen niet uitblijven. Griekenand heeft als land op ernstige wijze het europese beginsel van de Gemeenschapstrouw geschonden. Dit beginsel is thans officeel omgedoopt tot het beginsel van de ‘loyale samenwerking’ en verankerd in artikel 5 van Europese Grondwet, maar gaat terug tot eerdere jurisprudentie van het Europese Hof van Justitie.
Griekenland uit EU-zone
Bij een ernstige schending van het beginsel van ‘loyale samenwerking’ moet het mogelijk zijn een juridisch passende actie te nemen: ik zou zeggen schadevergoeding met, al dan niet, ontbinding van de overeenkomst met Griekenland. Dit is gebruikelijk bij schending van gewone overeenkomsten in het dagelijks leven, en ik zie niet in waarom dit niet op Europees niveau tussen staten zou mogen gelden. Bij ontbinding kan overigens ook voor gedeeltelijke ontbinding worden gekozen. Dit houdt dan concreet in dit geval in: Stel Griekenland voor vrijwillig de Eurozone uit te treden, en laat het land pas terugkeren als is voldaan aan een aantal harde criteria. En als het land daar niet mee akkoord gaat, mag het in het uiterste geval de hele Europese Unie uit. Het is tijd voor een Europees Ochi (‘Nee’) tegen de Griekse malversaties. De moderne Zorba’s hebben nu al lang genoeg geprofiteerd van de nijverheid van de noordelijke landen van de Unie. De ‘Elgin-marbles’ mogen dan als afscheidscadeau versneld terugkeren naar Athene; Gordon Brown zal daarmee graag een handje helpen. Net zoals de beroemde zangeres Melina Merkouri destijds het land onvluchtte, mag nu het hele Griekse volk dan de Unie uitmarcheren. Maar wel moeten we de Grieken als trots volk eerst de kans geven zelf dit besluit te nemen. Om met opgeheven hoofd de scene tijdelijk te verlaten, om hopelijk ooit eens trots als in een Griekse drama als een ‘deus ex machina’ weder te keren tot de Europese scene. Zie: http://www.youtube.com/watch?v=ezBocVzfj1I&feature=PlayList&p=68E9397E7C6E23D6&playnext=1&playnext_from=PL&index=32
Associatie-verdrag
Als Griekenland eenmaal de Unie uit is, verkrijgt Turkije eindelijk ook rechtvaardigheid, en zullen de Turken aan den lijve ondervinden dat lidmaatschap van de EU niet alleen maar een ticket naar welvaart inhoudt, maar ook verplichtingen met zich meebrengt. Wellicht kunnen beide landen zich dan aansluiten bij nieuw soort Europese Vrijhandelsasosciatie met als hoofstad Athene. Deze landen kunnen dan middels een associatieverdrag goedkoop handel drijven met de Europese Unie en een voorportaal van Europa in de Levant vormen. Misschien kunnen zelfs Israel en Libanon, of zelfs Armenië en Georgië zich aansluiten. Dergelijke landen begrijpen elkaar. Maar dan buiten EU-verband, niet binnen. Binnenkort zal IJsland waarschijnlijk zijn kandidatuur voor EU-lidmaatschap bekend maken. Het land is –op eigen kracht- al behoorlijk bijgekomen van de crisis en voldoet al aan de meeste Europese criteria. We moeten misschien maar de oude Griekse platen van Melina Merkouri toch echt eens weggooien, en trachten te wennen aan die trollen-muziek van Björk.
