…die schrijf je niet de wetten voor, die laat je lekker bloggen, reaguren, protesteren en reizen boeken via internet. Want zo komt onze overheid aan onze persoonlijke gegevens. Nu denkt u misschien meteen aan ‘Big Brother’. Gelooft u mij, dat concept is echt achterhaald, typisch iets van de 20e eeuw: http://www.youtube.com/watch?v=uxylGqZjzhE&feature=fvw. Voordat u al teveel last van nostalgie krijgt, maakt u zich geen zorgen. Niemand kijkt namelijk op dit moment naar u terwijl u dit leest. De Grote Broeder van het beroemde boek 1984 is nooit gekomen.
Glazen kubus
De angst voor Big Brother is allang vervangen door de ‘glazen kubus’; de overheid wordt overspoeld door een ongelooflijke tsunami aan data, en kan geen mensen inzetten om alles te lezen over uw vakantie in Canada of Spanje, of de verjaardag van uw neefje, en heeft echt geen tijd om zich met uw persoonlijke sores bezig te houden. Tenminste, voor zover u zich aan de regels houdt. Dus stiekem toch een beetje Orwelliaans. Zowel de Nationale Ombudsman als het Nederlands Juristen Comite voor de Mensenrechten maken zich zorgen over uw privacy, die steeds meer wordt beperkt zonder dat u het doorheeft. Zie http://www.njcm.nl/site/newsposts/show/245.
Trojaanse paarden
Leuk he, die vrijheden van de moderne tijd? Als u meer dan 3 kilometer te hardt rijdt, weet de overheid u zomaar te vinden. Maar niet dat iemand u dan een reprimande geeft hoor. Het gaat gewoon automatisch zonder dat iemand het doorheeft. Big Brother zou, als hij zou bestaan allang overspannen zijn geraakt.
‘Multiple exposure’
Als u als gewone burger de overheid belt voor een concrete vraag, krijgt u een helpdesk-nummer voor 50 cent per minuut en niemand die opneemt. Ze zitten namelijk allemaal zelf te surfen op Funda en Facebook. Vroeger, in de 20e eeuw betekende surfen nog iets anders, met een plank en een zeil het water op. Zon en zout op de huid. Maar nu twitteren niet alleen de vogels meer, maar ook de mensen en is het heel gewoon om een avatar bij u op bezoek te hebben, terwijl u onder het aardappelen afspoelen even virussen en Trojaanse Paarden onschadelijk maakt. Kon vroeger echt niet, dus dat is wel een verbetering van de ‘condition humaine’. Sommige zaken verdwijnen helaas ook. Jammer dat Frisia.nl en Becam.nl uit de lucht zijn. Vooral jammer van dat Frisia Verzekeringen-nieuws, dat was toch wel leuk. Denk je dat een soort Friese versie van het NOS-journaal begint, krijg je een woekerpolis aangesmeerd van mede-BN’er Dirk Scheringa.
Kilometerheffing
Want BN’ers zijn we allemaal in onze eigen glazen kubus. En het leuke van deze glazen kubussen is dat die ondoorzichtig zijn voor de persoon die erin zit, maar reuze doorzichtig zijn voor de overheid en andere boosdoeners. Maakt u zich maar geeen zorgen, u heeft immers niets te verbergen toch? Wel worden al uw gegevens naar boven gehaald als de overheid dat nodig vindt, of wanneer diezelfde overheid u ergens van verdenkt. Dan worden al uw persoonlijke gegevens even ge- ’backtracked’.Binnenkort kunt u uw eigen auto niet meer op uw tuinpad draaien zonder dat dit wordt geregistreerd bij Camieltje Eurlings. Een paar maanden later krijgt u de specificatie erbij: ‘registratiecode CX 0.000178 km -Distelbloem 56, 3965 Lelystad – tarief excl. spitsheffing.’ Of zoiets. Maar als u uw auto buiten de spitsuren om op de berm bij uw maitresse parkeert, betaalt u gelukkig niks extra. Of was het toch gewoon het adres van uw schoonmoeder?
Vervaging grenzen tussen prive en publiek
Voor de gewone man bestaat de grens tussen privaat en publiek al bijna niet meer. Op het werk krijgt u te maken met een ‘persoonlijk ontwikkelingsplan’ en wordt de band tussen u en uw collega’s gekweekt door weekendjes kayakken in een somber riviertje in de Ardennen. U bent dag en nacht bereikbaar via uw blackberry of email en uw persoonlijkheid wordt doorgelicht in een assessment door uw eigen supervisor. De tien jaar jongere meid van Human Resources, net afgestudeerd, concludeert dat u meer het type ‘sociale licht introverte helper’ bent dan de extraverte leider. U moet meedoen in het kantoor-toneel dat vlak voor kerstmis wordt opgevoerd voor het goede doel. Alsof u dagelijks op uw werk al geen toneelspeelt. In de ratrace moet u voldoende aan uw eigen ‘employability’ werken, gewoon goed werk afleveren is niet meer voldoende. De nieuwste vinding van Shell om de ratrace nog spannender te maken: mensen laten solliciteren naar hun eigen baan: http://www.intermediair.nl/artikel/organisatieveranderingen/129141/solliciteren-op-je-eigen-baan.html
Potemkin
En de overheid speelt een aardig handje mee in deze trends, maar niet in de relatie met de burger. Geen assessments vinden ooit plaats van uw gemeente-ambtenaren, door degenen die ertoe doen, namelijk de burgers van de stad. De overheid zelf is onbereikbaar en onzichtbaar maar alomtegenwoordig. De overheidsinstellingen lijkt een beetje op de Potemkin-dorpen uit het 18e eeuw in Rusland. Potemkin liet namens keizerin Catharina de Grote de armzalige dorpjes in Rusland verfraaien door een mooie façade, zonder de huizen zelf op te knappen. Net als ABN AMRO, dat huis staat nog, maar kijk niet naar de achterkant. Dertig miljard euro aan belastinggeld is al gestoken in die Staatsbank. Daar moet u in de toekomst hard voor werken, waarschijnlijk tot uw 67e. Maar misschien is het klimaat dan allang zodanig veranderd dat u allang naar Schotland bent verhuisd om uw voeten droog te houden. Maar voorlopig kunt u gewoon doorwerken. Geruststellende gedachte is namelijk dat Gerrit Zalm met een knipoogje al heeft toegegeven dat hij zijn vrouw nog kan aankijken in de morgen. Lachend om zijn komende decemberbonus van enkele tonnen. Binnen is binnen. Potemkin zou er jaloers op zijn geweest.
Peter Bruns
